دلایل ابتلای زنان به افسردگی پس از زایمان

: 

در اولین روزها و هفته های پس از زایمان، مادر ممکن است احساسات مختلفی را تجربه کند. او ممکن است احساسات مختلفی از جمله ترس، شادی، خوشبختی یا احساسات ناخوشایندی از جمله غم و اندوه را تجربه کند که افسردگی پس از زایمان را به وجود بیاورد.

با به دنیا آمدن نوزاد، ممکن است مادر به دلیل تغییرات هورمونی دچار استرس و اضطراب هایی شود که پیش درآمدی برای افسردگی پس از زایمان است احساسات بد و گریه کردن بعد از زایمان نوعی حالت افسردگی به مادر داده و ممکن است این حالات در عرض مدت زمان کوتاهی کاهش یابد.

حتما بخوانید : افسردگی پس از زایمان | دلایل ابتلای زنان به افسردگی پس از زایمان و نقش همسر در درمان آن

 

در واقع باید گفت که این نوع افسردگی و بروز غم و غصه اغلب بر اثر تغییرات هورمونی چشمگیری است که افسردگی پس از زایمان تشدید می شود. حدود یک تا هفت زن پس از زایمان ممکن است دوران افسردگی را داشته باشد. این زنان، اغلب دچار احساس ناراحتی، اضطراب یا نگرانی هستند که می تواند برای ارتباط با کودک کمی مشکل ساز باشد. در صورتی که افسردگی پس از زایمان طولانی مدت شده و تشدید پیدا کند، می تواند بر توانایی مادر در انجام کارهای روزمره توجه و مراقبت از کودک تاثیرگذار باشد.

حتما بخوانید : علائم افسردگی - ۱۰ نشانه که نباید از کنار آنها ساده گذشت

با توجه به نظر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری افسردگی پس از زایمان (CDC)، بیست درصد از مادران جدید یک یا چند علائم افسردگی پس از زایمان را تجربه می کنند.

گرفتگی خلق پس از زایمان (Baby Blues)

گرفتگی خلق یا Baby Blues نوعی افسردگی خفیف است و چند روز تا یک هفته پس از زایمان ادامه دارد، ولی هیچگاه بیش از دو هفته طول نمی کشد. مادرانی که دچار این ناراحتی می شوند ممکن است زیاد گریه کنند و مضطرب به نظر برسند و یا حتی قادر به خوابیدن نباشند. اکثر آنها پس از کمی استراحت و هنگامی که اطرافیان در نگهداری نوزاد به او کمک می کنند و یا حتی پس از یک گریه طولانی متعاقب استرس و هیجان زایمان، احساس بهتری خواهند داشت.

 حتما بخوانید : افسردگی چیست و راه درمان

افسردگی پس از زایمان

اگر ناراحتی و تنگی خلق پس از حدود دو هفته برطرف نشود، ممکن است علت آن افسردگی بعد از زایمان باشد. 10 تا 20 درصد مادران پس از زایمان، دچار افسردگی می شوند که ممکن است تا یک سال به طول بیانجامد. در رابطه با علت این اختلال، هنوز کارشناسان به یک نظریه قطعی نرسیده اند، اما معتقدند عوامل هورمونی، بیوشیمیایی، محیطی، روانشناسی و ژنتیک در ایجاد آن دخالت دارند. افت سطح هورمون ها بلافاصله پس از زایمان نیز ممکن است تا حدی بر این امر مۆثر باشد. مراقبت از نوزاد در عین حال که موجب خرسندی است، ممکن است فشار زیادی بر مادر، بخصوص آنهایی که برای اولین بار بچه دار شده اند، وارد بیاورد.

حتما بخوانید: ۱۵ روش تست بارداری در خانه

عوامل ابتلا به افسردگی پس از زایمان

·         سابقه ابتلا به افسردگی یا سایر اختلالات روانی در خود فرد یا افراد خانواده و یا بروز حملات اضطراب در دوران بارداری

·         بارداری بدون برنامه ریزی قبلی

·         عدم حمایت همسر

·         وجود مشکلات زناشویی

·         وجود مشکلات مالی

·         بروز تغییرات جدی در زندگی، همزمان با تولد نوزاد مثل نقل مکان یا از دست دادن شغل

·         سابقه وجود سندرم پیش از قاعدگی شدید

·         وجود عوارض زایمان

·         سابقه مشکلات شدید در کودکی، نظیر از هم پاشیدگی خانواده

با این حال به خاطر داشته باشید که صرف وجود این عوامل، دلیل بروز افسردگی پس از زایمان نیست. بسیاری از خانم ها که دارای چندین عامل خطرزا هستند هرگز دچار افسردگی نمی شوند و بالعکس افرادی نیز با یک یا دو عامل خطرزا و یا حتی بدون هیچ گونه عامل خطرزا به افسردگی شدید مبتلا می شوند.

علائم افسردگی پس از زایمان

پزشک شما بهتر از هر فرد دیگری تشخیص خواهد داد که شما دچار این اختلال شده اید یا خیر. خودتان نیز ممکن است متوجه علائمی شوید که عبارتند از:

·         بی خوابی

·         تمایل به گریه یا اندوه شدید که تمام روز ادامه داشته باشد

·         کاهش علاقه نسبت به انجام بسیاری از فعالیت ها

·         اشکال در تمرکز حواس

·         تغییر اشتها

·         اضطراب

·         اختلالات خلق و تحریک پذیری

·         احساس گناه شدید

·         حملات پانیک (علائم آن عبارتند از افزایش ضربان قلب، سرگیجه، منگی، احساس وقوع یک اتفاق ناگوار)

·         افکار خودکشی

·         احساس افسردگی و غم و اندوه به مدت چند هفته یا بیشتر

·         احساس و میل به  جدا شدن از خانواده و دوستان

·         عدم علاقه به فعالیت های زنانه از جمله رابطه جنسی و نزدیکی

·         تغییرات زیاد در مصرف مواد غذایی و عادات خواب

·         احساس خستگی بیشتر در طی روز

مهم است که تفاوت بین تغییرات طبیعی روحی به دنبال تولد نوزاد را با حالاتی که نیاز به درمان دارد، بدانید. تنها احساس شما نیست که نشان می دهد مشکلی وجود دارد، بلکه شدت و تعداد دفعات آن احساس و مدتی که طول می کشد بسیار حائز اهمیت است. به عبارت دیگر بسیاری از مادران در طول ماه های اول پس از تولد نوزاد، احساس اندوه و اضطراب دارند. ولی اگر شما تمام روز در حال گریه کردن هستید و این حالت چند روز متوالی طول می کشد و نیز دچار حملات پانیک می شوید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. در موارد شدیدتر افسردگی پس از زایمان، نوعی بیماری مرتبط با سلامت روانی ایجاد می شود که وضعیتی نادر و جدی بوده و شامل علائم توهم زا (مشاهده یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارد)، پارانویا و گاهی اوقات افکار مربوط به آسیب رساندن به خود و دیگران است. برخی از مادران هم به طور مکرر در پی آسیب رساندن به فرزندان خود هستند. در صورتی که پس از زایمان به افسردگی حاد یا خفیف دچار شدید بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه کرده و این وضعیت درمان شود.

حتما بخوانید: روابط زناشویی در دوران بارداری

افسردگی بعد از زایمان چقدر طول میکشد

اگر چه در هفته های اول پس از زایمان، مادران ممکن است تغییرات خلق و خوی مختلفی را تجربه کنند اما در بعضی از زنان این علائم ممکن است پایدار و شدید باشند و گاه می تواند نشانه ای از افسردگی پس از زایمان باشد. در صورت بهبودی زودهنگام افسردگی پس از زایمان، مشکل خاصی به وجود نیامده و جای هیچ گونه نگرانی نیست. شناخت علائم افسردگی بعد از زایمان بسیار مهم است، به طوری که پزشکان با شناخت علل و علائم  قادر به ارائه درمان مناسب و بدون تأثیرگذاری منفی در مراقبت از نوزاد خواهند بود.

در طی تحقیقاتی در مورد مدت زمان افسردگی پس از زایمان، محدودیت های موجود در افسردگی بعد از زایمان و پیامدهای ناشی از آن در مدت زمان مشخصی مورد ارزیابی قرار گرفت. با وجود اینکه مطالعات مختلف در مورد علائم افسردگی پس از زایمان نشان داده است که این علائم در طول زمان کاهش می یابد، اما گاهی اوقات تشدید علائم  و تداوم افسردگی هم مشاهده شده است.

به طور کلی، بررسی ها نشان داده است که ۳۸٪ زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان علائم مزمن و طولانی مدت را تجربه می کنند. ۵۰ درصد از زنانی که مراقبت های پزشکی مناسبی دریافت کردند هم پس از یک سال رو به بهبودی رفتند. این بررسی همچنین نشان داده است که زنانی که هیچ گونه درمان بالینی دریافت نکردند، تا سه سال پس از زایمان همچنان افسرده بودند.

به طور کلی می توان گفت که افسردگی پس از زایمان معمولا در ۴ تا ۶ هفته اول پس از زایمان اتفاق می افتد و بعید نیست که خود به خود بهتر شده و بهبود پیدا کند. علائم افسردگی بعد از زایمان ممکن است در چند هفته اول پس از زایمان شروع شود و گاهی اوقات این علائم حتی تا چند ماه پس از تولد نوزاد شروع نشود.

حتما بخوانید: مصرف داروی ضد حساسیت در دوران بارداری

پیشگیری از افسردگی پس از زایمان

شما می توانید در دوران بارداری اقدامات مهمی را انجام دهید تا احتمال بروز این بیماری را کاهش دهید:

با تمام پزشکان و دست اندکارانی که در دفعه قبل به شما کمک کردند تماس بگیرید. این افراد ممکن است شامل پزشک شخصی شما، درمانگر شما و یا روانپزشک شما باشند. موضوع را با آنها در میان بگذارید و راه حلی را برگزینید که مورد موافقت همه باشد.

اگر افسردگی شما با دارو کاملا درمان شده است، می توانید بلافاصله بعد از زایمان از همان داروها استفاده کنید (البته تحت نظر پزشک). نشان داده شده است که این عمل احتمال عود را به نحو شگرفی کاهش می دهد.

بعضی از خانم ها ترجیح می دهند که صبر کنند و احساسات خود را بسنجند و فقط در صورت بروز علائم دارو مصرف کنند. با این حال زمانی که علائم بروز می کنند، درمان بیماری سخت تر خواهد بود.

با همسر خود در رابطه با مشکل خود صحبت کنید.

یک برنامه حمایتی ایجاد کنید. چه کسی باید به شما کمک کند؟ مادر؟ مادر شوهر؟ پرستار بچه؟ سایر دوستان یا اعضای خانواده؟

از بروز هر گونه خستگی یا استرس بپرهیزید.

استراحت کافی، غذای مناسب و ورزش را فراموش نکنید.

از کار بیش از حد بپرهیزید، چه در دوران بارداری و چه پس از زایمان. فعالیت بیش از حد شما را خسته می کند و احتمال بروز افسردگی را افزایش می دهد.

حتما بخوانید: دیابت بارداری | ۹ نشانه دیابت بارداری و راه های درمان آن

درمان افسردگی پس از زایمان

درمان افسردگی بعد از زایمان به کمک دارو های ضد افسردگی و مشاوره انجام می شود. زنانی که افسردگی بعد از زایمان آنها خفیف است ممکن است تنها با مشاوره درمان شوند. اما در بسیاری از موارد هر دو روش مشاوره و دارو های ضد افسردگی لازم می شود. تصور می شود که برخی از دارو های ضد افسردگی برای مادرانی که به نوزاد شیر خودشان را می دهند، بی خطر باشد. سعی کنید از این قضیه که شما به این بیماری مبتلا شده اید نسبت به خودتان احساس بدی نداشته باشید. این به این معنی نیست که شما مادر بدی هستید. بسیاری از زنان از افسردگی بعد از زایمان رنج می برند. کمی زمان می برد اما شما با استفاده از روش های درمانی به مرور بهبود می یابید.

مادرانی که در دوران بارداری ورزش هایی مانند یوگا انجام می دهند کمتر دچار افسردگی نیز می شوند. استراتژی های زیر می تواند در کاهش استرس تاثیر گذار بوده و توصیه می شود به عنوان راه های درمانی در نظر گرفته شود:

تغییرات در شیوه زندگی می تواند به کاهش برخی نشانه های افسردگی پس از زایمان کمک کند.

خواب کافی، فعالیت، ورزش، یوگا و زمان کافی برای تمرین آنها، قرار گرفتن در محیطی با حمایت خانواده و دوستان، مصرف مواد غذایی مناسب، قرارگیری در کنار فرزند و مراقبت از او و همچنین کمک گرفتن از گروه های پشتیبانی کننده از طرف بیمارستان ها، متخصصان بهداشت زنان و قرارگیری در محیطی برای به اشتراک گذاشتن احساسات خود با حمایت دیگر زنان که می تواند بسیار موثر باشد.

حتما بخوانید: تفسیر آزمایش دفع پروتئین در بارداری یا مسمومیت بارداری

درمان گیاهی افسردگی پس از زایمان

راه های بسیاری برای درمان اختلالات خلقی و اضطراب پس از زایمان وجود دارد، از جمله درمان فردی، گروه های حمایت کننده، داروها، درمان ضد افسردگی و تغذیه با شیر مادر، استراحت، طب سوزنی، تغذیه مناسب مادر، کمک در حفظ مسئولیت های خانگی، برقراری ارتباط با خانواده و دوستان و ورزش. علاوه بر این، راه های درمانی برای کاهش خطرات و درمان افسردگی پس از زایمان می توان از گیاهان دارویی و مکمل ها برای مبارزه با این اختلالات استفاده کرد.

گیاهان

توجه داشته باشید که برای درمان گیاهی، در صورتی که در حال مصرف داروهای ضد افسردگی یا سایر داروهای تجویزی هم هستید، به منظور جلوگیری از تداخل مصرف داروهای گیاهی با این داروها، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

گیاه پنج انگشت Vitex: به تحریک تولید پروژسترون کمک می کند و چرخه هورمونی را متعادل می کند.

این گیاه کمک می کند تا تولید پروژسترون تحریک شده و چرخه هورمونی تراز شده و استرس کاهش پیدا کند. متخصصان طب سنتی چینی درمان گیاهی را برای افسردگی پس از زایمان بسیار موثر می دانند.

گیاه مریم گلی: جوشانده گیاهانی مانند مریم گلی و مرکبات باعث افزایش روحیه می شود، بنابراین استفاده از این اسانس ها در روغن ها با ماساژ و حمام بسیار تاثیرگذار است.

شما همچنین می توانید چند قطره از این اسانس های گیاهی و روغن ها را روی دستمال کاغذی چکانده و درون بالش خود قرار دهید

مکمل ها

مصرف اسیدهای چرب امگا ۳، در انواع مواد غذایی مانند ماهی باعث کاهش التهاب شده و در پیشگیری و درمان افسردگی موثرند. برای مصرف مکمل حتما به دوز مصرفی آن توجه کنید.

مصرف ویتامین D یا درمان  با نورخورشید

تغذیه با شیر مادر

مصرف کلسیم و منیزیم

مصرف اسید فولیک از طریق  مواد غذایی یا ویتامین

حتما بخوانید: نقش دارو در جلوگیری از افسردگی و استرس پس از سانحه

 غذای مفید برای کاهش افسردگی پس از زایمان

برای اینکه پس از زایمان دچار افسردگی نشوید، ماهی بخورید.

 تحقیقات نشان می دهند که بسیاری از زنان باردار دچار کمبود اسیدهای چرب امگا- 3 هستند. بر اساس مطالعات انجام شده در دانشگاه مونترال و مرکز تحقیقات مادر و کودک، کمبود امگا- 3 یکی از عوامل اصلی در بروز افسردگی پس از زایمان است.

زنان در سنین باروری بیشتر از سایر افراد در معرض خطر افسردگی هستند و تولد کودک این بیماری را در زنان آسیب پذیر تشدید می کند. این نوع افسردگی با اختلال در وضعیت سلامتی مادر و همچنین کودک او مرتبط  است. در تحقیقات اخیر مشخص شده است که بین بارداری، میزان امگا- 3 و واکنش شیمیایی که منجر به تولید سروتونین در مغز می شود ارتباط وجود دارد. سروتونین ماده ای است که در تنظیم خلق و خو نقش دارد.

از آن جایی که امگا- 3 از مادر به جنین و همچنین از طریق شیر به نوزاد منتقل می شود، میزان این اسید چرب در دوران بارداری و حداقل 6 هفته پس از زایمان به شدت کاهش می یابد. مشکل دیگر این است که اغلب افراد از جمله زنان باردار و شیرده به میزان کافی امگا- 3 دریافت نمی کنند. بنابراین یکی از راه های پیشگیری و کنترل افسردگی پس از زایمان این است که به مادران توصیه کنیم در دوران بارداری و شیردهی به میزان کافی از اسیدهای چرب امگا- 3 استفاده کنند.

ماهی ها به ویژه ماهی های چرب مانند سالمون، ساردین و قزل آلا، گردو، دانه کتان و شاهدانه از منابع خوب اسیدهای چرب امگا- 3 به شمار می روند.

 

جامعه سلامت